August 13, 2020 Emre Elbeyoglu

Ünü Tüm Dünyayı Saran Türk Lokumu Hakkında Her Şey!

Damakları saran lezzetiyle dünyanın dört bir yanında severek tüketilen Türk lokumu, bir tür tatlı olup Türk mutfağı kültürünün de önemli bir yansımasıdır. Özellikle bayramlarda, mevlütlerde, törenlerde ve özel etkinliklerde tüketimine sıklıkla rastlanan Türk lokumu, ülkemizdeki her eve mutlaka girmiştir.

Çünkü bu lezzet, özel günler dışında da beş çaylarını tatlandırmak, Türk kahvesine eşlik etmek ve misafirlere ikram etmek için son derece idealdir. Osmanlı’da saray lezzeti olarak tüketilen Türk lokumunun ne kadar zaman geçerse geçsin mutfağımızın en gözde lezzeti olarak kalmaya devam edeceğinden emin olabilirsiniz.

Peki bu nostaljik tat hakkında yeterince bilgiye sahip olduğunuzu düşünüyor musunuz? İşte kültürümüzün en nadide motiflerinden Türk lokumu ile ilgili bilmenizde fayda olan detaylar...

Lezzeti Diyarları Aşan Türk Lokumu Nasıl Yapılır?

Geleneksel gümüş kase içinde sunulan Türk lokumu çeşitleri

Türk lokumunun ilk örneklerinde doğal bal veya pekmez kullanıldığı bilinmektedir. Ancak endüstriyel şekerlerin coğrafyamıza girişi ile birlikte güncel lokum tarifi uygulanmaya başlanmıştır. Buna göre sakkaroz, yani yaygın adı ile şeker, nişasta, su ve limon tuzunun Türk lokumunun ana malzemeleri olduğunu söyleyebiliriz.

Bu malzemelere ek olarak, farklı kuruyemişler ve meyvelerin yanı sıra meyve aromaları ve gıda boyaları da kullanılarak pek çok Türk lokumu çeşidi üretilebilmektedir. Türk lokumu yapım süreci ise ilk olarak sakkarozun suda çözülünceye kadar kaynatılması ile başlıyor.

Ardından limon tuzu olarak da bilinen sitrik asit ile nişasta, başka bir kapta çözülüp özdeşleşmeleri için bekletiliyor. Daha sonra bu karışım, şekerli su içerisine karıştırılıyor ve kısık ateşte bir süre kaynatılıyor. Bu noktada lokumu hazırlayan kişinin maharetlerini gösterme zamanının geldiğini söyleyebiliriz.

Çünkü karışımın kaynama zamanı ve kıvamı, ustanın becerilerini ortaya koyuyor. Lokumun piştiğinden ve kıvamını aldığından emin olduktan sonra ise akışkan haldeki lokum, şekillendirilmek üzere içine nişasta serpilmiş olan kalıplara yerleştiriliyor.

Malzeme soğuduktan sonra lokumlar kesiliyor ve birbirlerine yapışmaması için pudra şekeri ile kaplanıyor. Tüm bu işlemlerin ardından paketlenen Türk lokumları, ağızları tatlandırmak üzere raflardaki yerlerini alıyor.

Türk Lokumu Tarih Sahnesine Nasıl Çıkmıştır?

Türk kahvesinin yanında sunulan Türk lokumu, dilimlenmiş incir ve ceviz parçaları

Yurt dışında Turkish delight olarak anılan Türk lokumu, Türk mutfağının en güzel ve en özel temsilcilerindendir. Yüzlerce yıllık tarihe sahip olan bu tadın ilk örneklerinin 15. yüzyılda görüldüğü biliniyor.

Öte yandan bazı kaynaklarda milattan önce 226 ile 652 yılları arasında İran’da hüküm süren Sasaniler’in “abhisa” adlı tatlılarının lokumun kökenini oluşturduğu belirtiliyor. Önceleri farklı tariflerle ve farklı isimlerle karşımıza çıkmış olsa da 17. yüzyılda giderek daha popüler hale gelen lokum, Türk lokumu adıyla 1777 yılında Osmanlı’da seri olarak üretilmeye başlanmıştır.

Bunu takip eden yıllarda seyyahlar aracılığıyla yurt dışında tanınmaya başlayan Türk lokumu, ilk olarak Balkanlara ve ardından Avrupa’nın diğer bölgelerine ulaşmıştır. Günümüzde dünyanın hemen her köşesinde Turkish delight adı ile rastlayabileceğiniz bu lezzetin daima en sevilen tatlılardan biri olarak kalacağını savunmak sanıyoruz ki yanlış olmayacaktır.

Üstelik her geçen gün farklı kuruyemiş ve meyvelerin yanı sıra aromaların da kullanımı ile farklı damak tatlarına hitap eden pek çok Türk lokumu çeşidi üretilmektedir. Buradan yola çıkıldığında çifte kavrulmuş lokum, antep fıstıklı lokum, kaymaklı lokum, narlı lokum, güllü lokum gibi sayısız çeşidi bulunan bu geleneksel lezzeti torunlarımızın torunlarının dahi severek tüketeceği sonucuna ulaşabiliriz.

Lokumun Besin Değerleri Nelerdir?

İçinde nane yaprakları bulunan çay yanında bakır kase içinde Türk lokumu sunumu

Lokumdaki besin değerleri, hiç şüphesiz ki içeriğinde kullanılan malzemelere göre değişkenlik gösterecektir. Fakat 100 gram sade lokumda ortalama olarak 89,28 gram karbonhidrat, 0,12 gram protein, 0,19 gram yağ, 19 miligram potasyum, 5 miligram kalsiyum ve 0,1 miligram demir bulunduğunu söyleyebiliriz.

Karbonhidrat bakımından zengin olan lokumu çok fazla tüketmemekte fayda var. Her ne kadar sağlıklı bir besin olsa da yoğun olarak şeker ve nişasta içeren bu lezzeti fazla tükettiğiniz durumda vücudunuz sindirmekte zorlanabilir.

Bunun sonucunda da lokumu oluşturan bileşenlerin karaciğerde yağa dönüşmesi söz konusu olabilir. Dolayısıyla fazla lokum tüketiminin kilo artışına yol açabileceğini belirtmeden geçmeyelim.

Türk Lokumunu Nasıl Servis Etmeli?

Geleneksel bir lezzet olan Türk lokumunun çok özel bir tatlı olduğundan söz etmiştik. Bu nedenle sunum şeklinin de özenli olması gerektiğini savunabiliriz. Ancak öncelikle servis edeceğiniz lokumun kalitesinden emin olmalısınız. Böylece misafirlerinize, sevdiklerinize ve ailenizle en güzel tatları yaşatabilirsiniz.

Lokumun kalitesini anlamak için ise dikkat edebileceğiniz birkaç nokta olduğunu söyleyebiliriz. Bu doğrultuda lokumun üzerindeki pudra şekerinin kuru olması, lokumun şeffaf ve parlak bir renge sahip olması, yerken dişin kesebileceği kadar esnek olması, lokum üzerine parmakla basılıp bırakıldığında eski formuna kavuşması bir lokumun kalitesini gösteren başlıca faktörlerden.

Lokumunuzun kalitesinden emin olduktan sonra ise sıra, sevdiklerinize bu lezzeti nasıl sunabileceğiniz konusuna geliyor. Geçmişte bayram ve diğer önemli günlerde lokumlar çocuklara bez bir mendil içinde servis edilirdi.

Bu geleneği sürdürmek istiyorsanız siz de misafirlerinizin çocuklarına özel günlerde mendil arasında lokum ikram edebilirsiniz. Diğer misafirlerinize ise Türk kahvesi, çay veya şerbet eşliğinde, özel bir kap içinde lokum sunabilirsiniz.

Ayrıca herhangi bir içecek söz konusu olmadığı durumlarda da orta boy bir kase içerisinde ya da lokum kutusunda yakınlarınıza bu lezzeti servis edebilirsiniz. Türk lokumuna ek olarak bayram, tören, mevlüt gibi özel günlerinizde misafirlerinize ikram etmek üzere yapabileceğiniz geleneksel tatlı tarifleri için diğer blog içeriklerimize göz atabilirsiniz.